Blog: Bezinning

2 juni 2020

In het Hospice schudden we nog steeds geen handen, is er geen ruimte voor een troostende arm, dansen we om elkaar heen als we elkaar tegenkomen, is bezoek beperkt, dragen we mondkappen in de zorg en werken de kook- en boodschappenteams veelal tot aan de voordeur.

Wij zitten echter in de gunstige omstandigheid dat we bezoek hebben kunnen blijven toelaten. Verpleeghuisbewoners en andere instellingen met kwetsbare mensen hebben hun deuren moeten sluiten voor de dierbaren van de bewoners. Zeker in het begin van de corona-epidemie hebben we soms huilende mensen aan de lijn gehad of vader/moeder alsjeblieft naar het Hospice mocht, want kinderen mochten niet bij hun ouder zijn, zó intens verdrietig.

Nu blijkt dat de genomen maatregelen tegen corona niet tijdelijk gaan zijn, maar misschien nog wel een jaar of langer voortduren, ontstaan er ook tegengeluiden. Dat het middel (sociale isolatie) mogelijk wel eens kwalijker kan zijn dan de kwaal (een corona-infectie). Geen aanraking, geen contact met je dierbaren zorgt ervoor dat je immuunsysteem afzwakt. Hierdoor is men mogelijk nog vatbaarder voor een ziekteverwekker als corona. Aan de risicogroep in de zorginstellingen is daarnaast het dilemma of de keuze niet eens voorgelegd; er waart een virus rond waardoor jij mogelijk vroegtijdig overlijdt, maar als je je maanden afzondert van je dierbaren dan verklein je het risico om het virus op te lopen. Wat kies je; afzondering of contact? Kwantiteit vs kwaliteit van leven*.

In de lijn van deze overpeinzingen ontving ik van mijn moeder een aangrijpend filmpje uit 2016**. Het filmpje toont een stervende chimpansee in Burgers’ Zoo: de 59-jarige Mama. Primatoloog Jan van Hooff is jarenlang haar verzorger geweest en wanneer hij hoort dat ze aan het sterven is, brengt hij haar een bezoek. Hij kruipt bij haar in het verblijf en probeert haar aandacht te trekken. De vermoeide aap wil daar aanvankelijk niks van weten, maar als ze eenmaal doorheeft dat het Jan van Hooff is die bij haar is, ontaardt dat in een emotionele begroeting. Het beeld van een stervende Mama, de hereniging met een dierbare, de intieme liefkozingen over en weer; ik vond het zo aangrijpend om te zien en voelde de pijn die vele mensen moeten voelen die nu door de corona-epidemie niet bij elkaar kunnen en mogen zijn, elkaar niet mogen vasthouden en liefkozen. Er kwam bij mij door dit filmpje ineens een besef van de impact van deze maatregel. Ik heb het filmpje daarom op mijn LinkedIn gedeeld en het is nu 2 weken later al meer dan 180 keer gedeeld en meer dan 60 duizend keer bekeken, dat zegt genoeg…

Ik hoop dat deze geluiden de overheid bereiken en dat naast medische en economische belangen de medemenselijkheid en de geestelijke gezondheid wordt meegenomen in de maatregelen. Gelukkig kunnen verpleeghuizen mondjesmaat hun deuren weer gaan openen voor bezoek. En net als afgelopen weken bezinnen wij ons continue op het beleid in het Hospice Huis en bij mensen thuis en maken we zorgvuldig afwegingen tussen het buiten de deur houden van het coronavirus en het hart van ons Hospicewerk: warmte, liefde en aandacht. En dat blijven we doen totdat het ‘nieuwe gewoon’ weer abnormaal is!

Katja Jansen - van der Meiden, coördinator

* Uit: Interview van Flavio Pasquino met dr. Erwin Kompanje, klinisch ethicus aan het Erasmus M.C. Rotterdam.
** Jan van Hooff bij chimpansee Mama